Jan Wieczorek
1935–2023
Ksiądz katolicki, biskup pomocniczy opolski w latach 1981–1992, pierwszy biskup diecezjalny gliwicki w latach 1992–2011
Urodził się 8 lutego 1935 r. w Bodzanowicach (wówczas Botzanowitz) na Górnym Śląsku, niedaleko Olesna. Jego rodzice, Piotr i Maria, mieli gospodarstwo rolne. Rolnikami zostali również jego starszy brat Antoni i młodsza siostra Agnieszka.
Po ukończeniu szkoły powszechnej, w 1948 r. zamieszkał w konwikcie dla chłopców Albertinum w Gliwicach prowadzonym przez ojców dominikanów (obecnie w budynku tym mieści się gliwicka kuria diecezjalna). W latach 1949–1951 uczęszczał do męskiego gimnazjum w Gliwicach przy ul. Górnych Wałów (obecnie V Liceum Ogólnokształcące). Jednocześnie w 1949 r. rozpoczął naukę w Niższym Seminarium Duchownym w Gliwicach, gdzie w 1953 r. złożył tzw. prywatną maturę, ze względu na wyznaniowy status szkoły nieuznawaną przez komunistyczne władze. Jako wychowankowi niższego seminarium duchownego nie pozwolono mu zdawać matury w państwowej szkole. W latach 1953–1958 studiował w Wyższym Seminarium Duchownym Śląska Opolskiego w Nysie. 22 czerwca 1958 r. w katedrze Podwyższenia Krzyża Świętego w Opolu biskup Franciszek Jop udzielił mu święceń prezbiteratu. W tym samym roku Wieczorek wyjechał do Lublina, gdzie rozpoczął studia na Wydziale Prawa Kanonicznego Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego. W 1959 r. jako ekstern zdał państwowy egzamin maturalny. W 1961 r. uzyskał magisterium-licencjat z prawa kanonicznego. W tym samym roku wrócił na Górny Śląsk i został wykładowcą prawa kanonicznego w Wyższym Seminarium Duchownym Śląska Opolskiego. Jednocześnie pełnił obowiązki obrońcy węzła małżeńskiego Sądu Biskupiego w Opolu.
W latach 1961–1964 był wikariuszem w parafii Matki Bożej Nieustającej Pomocy w Opolu-Nowej Wsi Królewskiej, gdzie proboszczem był biskup pomocniczy opolski Henryk Grzondziel. Kiedy w 1964 r. biskup Grzondziel, czując się coraz słabszym, poprosił o zwolnienie z obowiązków duszpasterskich i zamieszkał w Grudzicach pod Opolem, ks. Jan Wieczorek przez cztery kolejne lata pełnił obowiązki jego osobistego sekretarza. W 1969 r. objął obowiązki administratora parafii Świętej Trójcy w Bogacicy nad brzegami Stobrawy w południowo-zachodniej części ziemi kluczborskiej. Rok później został proboszczem tej parafii. Duże doświadczenie, wiedza prawnicza i autorytet duszpasterski zadecydowały, że 12 czerwca 1981 r. papież Jan Paweł II prekonizował go biskupem pomocniczym diecezji opolskiej ze stolicą tytularną Timida Regia. Sakrę biskupią przyjął 16 sierpnia 1981 r. na Górze św. Anny z rąk bpa Alfonsa Nossola. Jako zawołanie biskupie przyjął słowa „Servire populo” (Służyć ludowi). W 1981 r. objął urząd wikariusza generalnego diecezji. W kurii biskupiej zajmował się sprawami małżeńskimi, finansowymi, budownictwa sakralnego, wizytacji kanonicznych i bierzmowań w parafiach, a także pielgrzymek i procesji. Był w szczególności odpowiedzialny za gliwicki region duszpasterski. Wraz z erygowaniem 25 marca 1992 r. diecezji gliwickiej ze stolicą w Gliwicach został prekonizowany biskupem diecezjalnym. Jeszcze tego samego dnia kanonicznie objął diecezję, a uroczysty ingres do katedry Świętych Apostołów Piotra i Pawła w Gliwicach odbył 23 maja 1992 r. Przez kolejne dwie dekady duszpasterzował Kościołowi gliwickiemu. Tworzył od podstaw struktury nowej diecezji, powołując do życia wiele instytucji diecezjalnych. Jego szczególną troską było zintegrowanie obu części diecezji gliwickiej: dawnej katowickiej i opolskiej. Z jego inicjatywy erygowano Wyższe Międzydiecezjalne Seminarium Duchowne z siedzibą w Opolu i Nysie, powołano do życia Sąd Biskupi Diecezji Gliwickiej oraz diecezjalny oddział Caritas. Wieczorek ustanowił sanktuaria w Lubecku i w Rudach. Erygował diecezjalne domy rekolekcyjne w Mochowie i Zabrzu-Biskupicach oraz Dom Pomocy Społecznej w Wisznicach. Szczególną troską otoczył Ośrodek Rehabilitacyjno-Edukacyjny dla Dzieci i Młodzieży Niepełnosprawnej w Rusinowicach. Podjął decyzję o przejęciu od Skarbu Państwa i odbudowie Pocysterskiego Zespołu Klasztorno-Pałacowego w Rudach, utworzeniu instytucji kształcenia muzyków kościelnych, gliwickiego oddziału „Gościa Niedzielnego”. Historycznym wydarzeniem w okresie jego posługi biskupiej była wizyta papieża Jana Pawła II na gliwickim lotnisku 17 czerwca 1999 r. Dwa lata później zainicjował budowę Centrum Edukacyjnego imienia papieża przy gliwickiej katedrze. Brał udział w pracach Episkopatu Polski, m.in. jako wiceprzewodniczący Komisji ds. Budownictwa Kościelnego oraz członek Komisji Rewizyjnej i Rady ds. Kultury i Ochrony Dziedzictwa Kulturalnego. W 2009 r. asystował podczas sakry biskupa diecezjalnego opolskiego Andrzeja Czai. Z biegiem czasu coraz słabszy, niestrudzenie pełnił obowiązki głowy gliwickiego Kościoła. Za każdym razem brał udział w inauguracji turnusów rehabilitacyjnych w Ośrodku dla Dzieci i Młodzieży Niepełnosprawnej w Rusinowicach.
Uchwałą Rady Miejskiej w Gliwicach z dnia 2 czerwca 2011 r. nadano mu tytuł Honorowego Obywatela Miasta Gliwice. 29 grudnia 2011 r. papież Benedykt XVI przyjął jego rezygnację z funkcji biskupa gliwickiego. Jego następcą został dotychczasowy biskup pomocniczy diecezji opolskiej Jan Kopiec. Od tego momentu przysługiwał mu tytuł biskupa seniora. Zamieszkał w Diecezjalnym Domu Księży Emerytów w Wiśniczu. U kresu swojego życia napisał: „Mimo moich ludzkich słabości, chciałem pozostawiać ślady posługi dobrej nowiny, dobroci Boga, miłości miłosiernej i radości życia, gdy zaufa się Jezusowi, który chce być dla nas, jak powiedział: »Ja jestem drogą i prawdą i życiem« (J 14,6)”. Zmarł 13 września 2023 r. w godzinach wieczornych w szpitalu w Pyskowicach, w 88 roku życia, 65 roku kapłaństwa i 42 roku posługi biskupiej. Uroczystości pogrzebowe odbyły się 23 września 2023 r. Mszy za zmarłego przewodniczył arcybiskup metropolita katowicki Adrian Galbas SAC, a homilię wygłosił biskup senior Jan Kopiec. Jan Wieczorek został pochowany w krypcie katedry Świętych Apostołów Piotra i Pawła w Gliwicach, po lewej stronie prezbiterium.
